Stan wyłączający świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli jako wada oświadczenia woli
Dodaj komentarz28 marca, 2013 - autor: Doradztwo Prawne PAB
W dzisiejszym artykule zajmiemy się stanem wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli jako wadą oświadczenia woli.
„W art. 82 k.c. mamy do czynienia z dwiema różnymi sytuacjami (choć nie z dwiema różnymi wadami oświadczenia woli). Ustawodawca przyjął, że aby czynność prawna była skuteczna, musi być podjęta świadomie i swobodnie, czyli aby składający oświadczenie woli miał rozeznanie, jaki skutek chce osiągnąć przez swoje działanie, oraz aby miał możliwość realizacji swej woli. Dwie różne sytuacje – braku świadomości lub braku swobody nie muszą występować łącznie, choć możliwe jest nałożenie się tych dwóch sytuacji (np. gdy składający oświadczenie woli znajduje się w hipnozie). Ustawodawca posłużył się tu alternatywą z użyciem spójnika „albo”.” (Jedliński A., Komentarz do art. 82 kodeksu cywilnego)
Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych. (art. 82 KC). Stan wyłączający świadomość należy uznać: „brak rozeznania, niemożność rozumienia zachowań własnych i innych osób, niezdawanie sobie sprawy ze znaczenia i skutków własnego postępowania. Stan taki musi przy tym wynikać z przyczyny wewnętrznej, a więc ze stanu, w jakim znajduje się osoba składająca oświadczenie woli, a nie z okoliczności zewnętrznych, w jakich osoba ta się znalazła” (I ACa 209/12 w Białymstoku).
Warte podkreślenia jest, że alkoholizm, czy też niedojrzałą osobowość nie są przesłanką opisaną w art 82 KC.
Ocenie podlega moment składania danego oświadczenia woli. Fakt, iż podmiot składający oświadczenie zachorował później na depresje nie jest przesłanką z omawianego przepisu.
„Oświadczenie woli złożone przez osobę w okolicznościach wskazanych w art. 82 k.c. jest nieważne z mocy prawa (ex tunc), a sąd wydaje jedynie orzeczenie deklaratoryjne potwierdzające ten fakt (ustala nieważność oświadczenia woli).” (I ACz 86/12 we Wrocławiu)
Czynność prawna, która jest nieważna na podstawie art. 82 k.c. nie może zostać następnie konwalidowana, jak również nie podlega konwersji
Doradztwo Prawne PAB 